Polska Walcząca

Polska od zawsze była ulokowana w bardzo niekorzystnym położeniu geograficznym. Na jej terenie od zawsze dochodziło do starć na tle politycznym, terytorialnym i religijnym. Jednym z wydarzeń, najbardziej tragicznych w skutkach była II Wojna Światowa – rozpoczęta 1 września 1939r.

W okupowanej stolicy kraju, Warszawie, bardzo szybko zorganizowało się Polskie podziemie, walczące z okupantem. W tym właśnie czasie potrzebowali oni symbolu który by zachęcał innych do walki o niepodległość, osobom postronnym dawał nadzieję, że nie wszystko stracone, a okupantowi dawał do zrozumienia, że nie zdołał całkowicie zgnieść narodu polskiego. Wtedy to właśnie przez Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK został ogłoszony konkurs na stylizację graficzną która by spełniała powyższe kryteria. Wymagania były proste, symbol miał być łatwy do wykonania a zarazem być na tyle wyrazistym przekazem żeby jednoznacznie kojarzył się ze swoim przesłaniem.

Powstanie „Kotwicy”

Mogło by się wydawać, że w wojennych realiach odzew będzie znikomy. Nic bardziej mylnego. Do komisji spłynęło 27 prac z propozycjami nowego symbolu, ale tylko 2 spełniały wszystkie założenia. Były to „Dwa miecze grunwaldzkie” i „Kotwica”. W ostatecznym rozrachunku najbardziej się spodobała wszystkim kotwica i została oficjalnym symbolem Polski Walczącej. Dokładnie 20 Marca 1942r. znak kotwicy pojawił się w Warszawie. Za autorkę projektu kotwicy uważa się Annę Smoleńską ps. „Hanka”, która oprócz przynależności do harcerskiej organizacji „Wawer” była też studentką historii sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Niestety nie jesteśmy w stanie jednoznacznie stwierdzić kto tak naprawdę był autorem tego znaku ponieważ w historii Polski przedziera się jeszcze jedna postać która mogła być autorem, a mianowicie Jan Michał Sokołowski który był artysta grafikiem i bliskim przyjacielem harcmistrza Aleksandra Kamińskiego. W zależności od źródła historycznego to właśnie te dwie postacie są uznawane za autorów tego dzieła, ale najbardziej prawdopodobną jest wersja w której to autorką pomysłu była Anna, Jan Sokołowski był odpowiedzialny za ostateczny kształt tego symbolu.

Tablica pamiątkowa przy ul. Koszykowej 75 w Warszawie

Znak „Kotwicy” przyjął się bardzo szybko i równie szybko był kojarzony przez okupanta. Zazwyczaj w nocnych akcjach był malowany na ścianach, murach i ogrodzeniach przez dzielnych harcerzy. Sposób wykonania był dowolny ale największą popularnością cieszyły się substancję smoliste które były bardzo trudne do zmycia i pozostawiały trwałe ślady. Z racji bezpieczeństwa prace takie były wykonywane w nocy, z kolei jeżeli ktoś się chciał wykazać robił to w dzień ale takie zachowanie zazwyczaj było odbierane jako niepotrzebna brawura.

To że znak kotwicy dotarł do okupanta i zaczął go niepokoić może świadczyć fragment raportu warszawskiego gubernatora Ludwiga Fischera z 13.04.1942. Wspominał on tam o tym że w miesiącu marcu który był obfity w aktywność powstańców, oprócz wrzucania bomb dymnych do kin na wielu domach pojawiał się znak Polski Walczącej, gdzie to litery P i W połączone były kotwicą.

Symbolika i znaczenie „Kotwicy”

Pierwszym i głównym znaczeniem tego znaku jest rozwinięcie dwóch głównych liter czyli P i W. P oznaczało Polskę a W, walkę lub nadzieję na odzyskanie niepodległości. „Kotwica” stała się głównym symbolem Polskiego Państwa Podziemnego. Znak ten miał  się kojarzyć głównie z niezłomnością narodu Polskiego i jego niezachwianej walce z okupantem. Sama kotwica była symbolem nadziei która się skrzyła w sercach Polaków, nadziei na to że niedługo okupant zostanie odparty i poniesie konsekwencje swoich czynów. Symbol ten miał tez niebagatelne znaczenie podczas znakowania sprzętu który został przejęty od wroga podczas Powstania Warszawskiego. O silnym znaczeniu tego znaku może świadczyć fakt ze sam generał Stefan Rowecki wydał rozkaz o rozpowszechnieniu kotwicy jako symbolu sabotażu i dywersji Armii Krajowej.

Symbol Polski Walczącej dzisiaj

W dzisiejszych czasach symbol Polski Walczącej znajduje się w godle Konfederacji Polski niepodległej, z kolei od 2014 roku jest jednym z elementów rozpoznawczych Jednostki Wojskowej Komandosów. Od 2017 roku wizerunek ten jest wykorzystywany w godle i oznakach Wojsk Obrony Terytorialnej.

Ciekawostki

W połowie 2014 roku sejm uchwalił ustawę o ochronie znaku Polski Walczącej. Ustawa ta została podpisana 30 lipca przez ówczesnego prezydenta RP, Bronisława Komorowskiego.

'Kotwica’ symbol Polski Walczącej w herbie Łomianek

Tatuaże z symbolem Polski Walczącej

Znak Polski Walczącej jest częstym motywem na tatuaż patriotyczny. Poniżej kilka przykładowych tatuaży (źródło: pinterest):