Jeleń jest uważany za znak myśliwych, a także kojarzony jest z łagodnością, szybkością i pięknem. Jest również uważany za symbol pokoju, religijności, miłości, radości oraz Słońca. Jest uznanym zwierzęciem Buddy, a także występuje jako atrybut boga Słońca. W tradycji chrześcijańskiej biały jeleń z krzyżem między rogami jest uznawany za uosobienie Chrystusa. Często jednak łączy się go z samotnością, a także melancholią. Samice jelenia — łanie, są uznawane za symbol kobiecości oraz urody dziewczęcej. Samiec jelenia z półksiężycem między rogami symbolizuje męską energię księżycową, a także męską siłę i sprawność.
Rogate zwierzę jest nierozerwalnie związane z lasem. Jest to jego naturalne środowisko, w którym spędza całe swoje życie, uznawany jest również za króla lasów. Rogi jelenia są jego bronią, którą wykorzystuje podczas własnej obrony, są również cennym trofeum dla myślowego. Jednak ich symbolika sięga również przyrównania poroża ze Słońcem oraz Drzewem Życia, a ich gubienie i odrastanie — rodzenie się i umieranie, a także odrodzenie i wzrost duchowy. Rogi jelenia po utracie odrastają większe i silniejsze, symbolizując w ten sposób rosnącą siłę.
Jeleń reprezentuje Ducha Natury, pokazując wyższy wymiar przyrody. Dostępny on jest jednak jedynie dla tych, którzy posiadają czyste intencje, a serca wypełnione są bezwarunkową miłością do świata.
Jeleń w kulturze, mitologii, tradycji
Jeleń najbardziej związany jest z legendą o świętym Hubercie. Po spotkaniu młodego myśliwego Huberta z jeleniem ze świetlistym krzyżem w porożu, Hubert zdecydował się na nawrócenie. Wyrzekł się łowów, a po tysiącu lat został patronem myśliwych. Do dzisiaj organizowane są polowania oraz gonitwy końskie na jego cześć.
Jeleń był związany z mitologią grecką, w której ciągnął powóz bogini Artemidy. Był to osobnik imieniem Akteon, który był niegdyś człowiekiem, jednak został zmieniony w rogate zwierzę za podglądanie bogini. Był również kojarzony z bogiem lasów, pól i pasterzy – Panem.
W chrześcijaństwie kojarzony jest ze zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa (zobacz artykuł na temat Wielkiego Postu). Podczas tego wydarzenia postać Chrystusa jest często przedstawiana w postaci jelenia. Często pojawia się również w innych religiach, przedstawiając osoby, które zostały wskrzeszone albo powstały z martwych.
Jelenie przez Wyspiarskich Celtów były symbolem bożków i duchów lasu. Były one niezbędnym elementem czarów, inicjacji i rytuałów, często występowały w bajkach i baśniach. Pojawienie się rogatego zwierzęcia w baśni zwiastowało pojawienie się sił wyższych albo magicznych. W mitologii celtyckiej bóg Cernunnos ujawniał się jako jeleń z porożem, podobnie jak bóg Hern w mitologii angielskiej.
Istnieje również wiele baśni i historii, w których występuje jeleń. Pojawia się we francuskiej baśni „Biała Łania” oraz szkockiej opowieści „Zaklęty Jeleń”, gdzie złe wiedźmy i wróżki przemieniają ludzi w postać rogatych zwierząt. W przypadku baśni „Złoty Jeleń” ludzie przemieniają się w jelenia poprzez wypicie magicznej wody. Jeleń stanowił most do świata mistycznego, był zwiastunem pojawiającej się magii.
Obecnie słowo „rogacz”, które jest synonimem słowa „jeleń” pojawia się najczęściej w znaczeniu negatywnym. Oznacza mężczyznę łatwo dającego się oszukać kobiecie, szczególnie w kwestii zdrady. „Przyprawić komuś rogi” jest także synonimem zdrady oraz oszustwa. Jeleń pojawia się jednak również w pozytywnym kontekście – chroni ludzi przed złą energią oraz jest często wybierany na wzór tatuażów.
