Perun

Mitologia Słowian

Mitologie greckie i rzymskie są tak powszechne w zachodniej kulturze, że większość ludzi nigdy nie słyszała o panteonie bogów innych kultur.Jednym z najmniej znanych jest słowiański panteon bogów, duchów i bohaterów, którzy byli czczeni przed pojawieniem się chrześcijańskich misjonarzy. Słynna mitologia ma dwa kluczowe różnice od znanych mitów greckich i rzymskich. Po pierwsze, wiele duchów nadal stanowi część wspólnych obrazów i folkloru wśród ludów słowiańskich. Po drugie, stary słowiański panteon bogów nie jest dobrze udokumentowany, więc uczeni próbują odtworzyć informacje na podstawie wtórnych dokumentów. Wiele z informacji o Słowiańskich bogach, tradycjach i obyczajach to niestety tylko domysły. Mimo to Panteon Słowiańskich bogów jest fascynujący i warto go poznać.

Wiele z informacji o Słowiańskich bogach, tradycjach i obyczajach to niestety tylko domysły. Źródło: wikipedia.pl

Kim jest Perun?

Perun – spośród całego panteonu słowiańskich bogów, pojawia się najczęściej. Wzmianki o nim możemy odnaleźć w starych Słowiańskich tekstach, a symbole jego są powszechne w Słowiańskich artefaktach. Według pewnej interpretacji genealogii Słowiańskich bóstw żoną Peruna jest Perperuna. Mają trzech synów (bardzo ważnych dla Słowian): Świętowita (boga wojny i urodzaju), Jarowita (bóg wojny i zwycięstwa- przed wyprawą składano mu konia w ofierze) oraz Rugiewita (również boga wojny. Rugiewit miał 2 synów: Porenuta i Porewita). Dla starożytnych Słowian, Perun był najważniejszym bogiem w panteonie. Nazwa Perun sięga do proto-europejskiego korzenia * per- lub * perk, czyli do „ciosu lub uderzenia” i może być przetłumaczony jako „Ten, który uderza (Ten który Gromi)”. W rzeczywistości nazwa tego starożytnego Boga przetrwała w języku polskim, gdzie oznacza „grzmot” (piorun). Perun był bogiem wojny i grzmotu. Jechał wozem i posiadał kilka mitycznych broni. Najważniejszym był jego topór który zawsze wracał do jego ręki (możliwe że jest to zapożyczenie od nordyckiego boga Thora). Ze względu na swą epicką naturę, Perun był zawsze przedstawiany jako muskularny mężczyzna z brodą z brązu.

W mitologii Słowian Perun walczył z Velesem w obronie ludzkości i zawsze wygrywał. Ostatecznie wyrzucił Velesa (znak walesa) do świata podziemi.

Kult Peruna

Kult Peruna Źródło grafiki: wikipedia.pl

W 980 r. Wielki książę Rusi Kijowskiej Włodzimierz I Wielki postawił przed pałacem posąg Peruna. Część badaczy jest zdania, że kult Peruna na Rusi był skutkiem zaszczepienia tam przez Waregów kultu Thora. W miarę rozprzestrzeniania się władzy Rosji uwielbienie Peruna stało się znaczące w Europie Wschodniej i rozprzestrzeniło się w całej kulturze słowiańskiej. Świadczą o tym słowa Prokopiusza z Cezarei który pisze o Słowianach: „Wierzą, że jeden z bogów, twórca błyskawicy, jest jedynym władcą wszystkiego, i składają mu w ofierze woły i wszystkie inne zwierzęta.”

Jest prawdopodobne, że kult Peruna przybierał różne formy i nazwy, w zależności od tego, gdzie czczono go na rozległych obszarach Słowiańskiej Europy.  Staroruskie powiedzenie mówi : ”Perun jest mnóg”

Kiedy chrześcijanie po raz pierwszy przybyli do Rosji starali się zniechęcać niewolników do pogańskich kultów. Na wschodzie misjonarze nauczali, że Perun był prorokiem Eliaszem i uczynili go świętym patronem. Z biegiem czasu cechy Peruna stały się związane z chrześcijańskim monoteistycznym Bogiem.

Perun współcześnie

Perun – Jeden z e znanych Słowiańskich bogów.
Źródło grafiki:: http://innemedium.pl

Obecnie można zaobserwować powrót do korzeni w kulturze słowiańskiej. Ludzie coraz bardziej interesują się historią przodków szczególnie tych przedchrześcijańskich. Pomimo wielu setek lat próby wymazania Słowiańskich wierzeń i zwyczajów, uważny obserwator może dostrzec wiele elementów tej kultury które przetrwały do naszych czasów. Najczęściej są to tylko słowa takie jak piorun, ale mogą to być także lokalne tradycje, które nadal są kultywowane. Jeszcze nie tak dawno w niektórych regionach Polski podczas pierwszej wiosennej burzy uderzano się w głowę niewielkim kamykiem, na znak szacunku dla grzmotów i błyskawic. Wierzono także, iż człowiek uderzony gromem perunowym stawał się od razu naznaczony przez samego boga Peruna. Wszystkie drzewa uderzone przez piorun były święte a szczególnie taki symbol stanowiły „naznaczone dęby”.  Popiół z takich miejsc miał charakter sakralny i zjedzenie go dawało takiemu szczęśliwcy długie lata życia oraz dar wróżenia i zaklinania ognia.

20 lipca obchodzone jest święto Peruna przez rodzimowierców słowiańskich, zarówno z ramienia zarejestrowanych w Polsce rodzimowierczych związków wyznaniowych, jak również wspólnot nieformalnych, a także w innych krajach słowiańskich; m.in. na Ukrainie czy Słowacji. W trakcie obchodów święta organizowane są zawody sportowe na cześć Peruna, w trakcie których mają miejsce zmagania mężczyzn między sobą w wybranych dyscyplinach.
Można więc powiedzieć że Perun, największy bóg Słowian, przetrwał do naszych czasów.