Z postacią anioła zetknął się praktycznie każdy. Nawet jeśli nie na tle kulturowym bądź religijnym, to w popkulturze. W religii chrześcijańskiej anioły przewijają się w modlitwach, architekturze, sztuce, a przede wszystkim w całej Biblii. Są oni sługami lub wysłannikami Boga, walczą ze złem lub chronią wiernych, stoją na straży Edenu, jak również u bram niebios. Oczywiście najbardziej znane wizerunki aniołów to albo piękne uskrzydlone postacie dorosłe, albo też dziecięce, z uśmiechniętymi słodkimi buziami. Każdy na swój sposób wizualizuje uosobienie anioła, a przede wszystkim Anioła Stróża. Wiele wyobrażeń jest podyktowanych potrzebom przywiązania i poczucia bezpieczeństwa, ale też w przypadku szeroko pojętej kultury masowej, są to wersje aniołów mających efektownie prezentować się czy to w filmach, czy grach lub innych nośnikach kultury.
By w pełni zrozumieć kim są aniołowie, należy przyjrzeć się nie źródłom obecnym, a dawnym, pierwotnym. Anioły pojawiają się nie tylko w tekstach religii chrześcijańskiej, ale także w judaizmie, czy islamie. Mimo subtelnych różnic, w każdej z tych religii są one sługami Bożymi i pośrednikami między Bogiem a ludźmi. Nie wszystkie jednak są sobie równe. Istnieją różne rodzaje aniołów i ich hierarchia.
Rodzaje aniołów i hierarchia
Temat aniołów jest bardzo rozległy, na szczęście już na przełomie V i VI wieku mnich o pseudonimie Dionizy Areopagita, stworzył anielską hierarchię, którą zamieścił w traktacie „Hierarchia anielska”. Przede wszystkim istnieje dziewięć chórów anielskich, podzielonych na trzy stopnie:
Pierwszy stopień (doskonałość) — anioły najbardziej czyste, najbliższe Bogu
- Serafiny – są to anioły związane z miłością do boga, ogniem i światłem. Ich nazwa odnosi się do hebrajskiego słowa oznaczającego „płonąć”. Są oni pierwsi wśród aniołów.
- Cherubiny – są to anioły cechujące się olbrzymią wiedzą, obejmującą nawet sprawy boskie. Ich nazwa oznacza „pełnię władzy”. Co warto zauważyć, cherubiny są przedstawiany jako jedyny zdolne w najwyższym stopniu odbierać, posiadać i przekazywać całą modrość płynącą od Boga.
- Trony – są to anioły godne nieść w sobie Boga. Są perfekcyjnie czyste i wolne od wszelkiego zepsucia i stroniące od tego co niskie i niewłaściwe. Można ich nazwać najbardziej szlachetnymi, najbardziej oddanymi Bogu, dzięki czemu On może w nich przebywać.
Drugi stopień (oświecenie) — anioły otrzymujące oświecenie od Boga poprzez pierwszy chór i przekazujące je trzeciemu
- Panowania – są to anioły uosabiające władzę Boga. Wolne od ziemskiego pożądania i w pełni oddane boskiej mocy i Jego panowaniu.
- Moce – są to anioły, które cechują się niezachwianą cnotą męstwa. Swoimi czynami naśladują boskie dzieła. Są niezwyciężone dzięki Boskiej Zwierzchności.
- Władze – są to anioły na równi z Panowaniami i Mocami. Są doskonale i harmonijnie uporządkowane, co daje im dostęp do przyjmowania boskich darów.
Trzeci stopień (oczyszczenie) — anioły cechujące się aktem oczyszczenia z niewiedzy. Mają na celu posiąść wiedzę przed nimi zakrytą i przekazują wiedzę kościołowi.
- Zwierzchnictwa – są to anioły reprezentujące Boską Zwierzchność nad wszystkimi ludzkimi królestwami i innymi władzami świata ziemskiego.
- Archanioły – są to anioły łączące ze sobą Boską Zwierzchność i anielskie posłanie. Zajmują się więc najwyższymi władzami ludzkimi, jednocześnie utrzymując ład, harmonię i jedność wśród zwykłych aniołów. Są tymi, którzy przekazują aniołom ich zadania.
- Anioły – są to anioły najniższe, będące posłańcami i opiekunami ziemskich spraw.
Czy aniołowie naprawdę istnieją?
Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na pewne rzeczy. Istnienie aniołów nie musi wiązać się z ich wizerunkiem. Wielu uważa, że mimo wszystko niemożliwe jest, by aniołowie istnieli jako cielesne skrzydlate istoty, a w dodatku jako małe dzieciątka. To tylko wyobrażenia. Natomiast sam fakt istnienia aniołów jest nad wyraz pewny. Nie chodzi tu tylko o kwestie wiary. Istnienie aniołów potwierdza tak dużo różnych pism starożytnych, że nie może to być przypadek. Ale jeszcze ważniejszy wydaje się być fakt, że jeśli ktoś naprawdę chce odnaleźć anioła w swoim życiu, to dostąpi tego zaszczytu. Nie jesteśmy w stanie zobaczyć lub odczuć tych najbliższych Bogu, ale na zimie zstępują anioły najniższego chóru. Anioł Stróż czuwa nad każdym, nawet najbardziej niegodziwym. Są oni pośrednikami i opiekunami, lecz by kogoś usłyszeć, trzeba się nauczyć słuchać. To przede wszystkim istoty duchowe, o wielkiej mocy, ale nie takiej jak w filmach czy książkach. To, co nazywamy naszym „ja”, to co wyróżnia nas wśród innych istot na świecie, to cząstka Boga, jaką nosimy, anioły natomiast są tego wielokrotnością i pozbawione ludzkiego czynnika.
Wygląd i liczba aniołów
„Tysiąc tysięcy służyło Mu, a dziesięć tysięcy razy dziesięć tysięcy stało przed Nim” (Dn 7, 10).
Anioły jako wszystkie istoty między Bogiem a człowiekiem (nie tylko ostatni chór również nazywany aniołami) nie mają konkretnego wyglądu. Oczywiście, istnieje wiele wyobrażeń, jak również opisów objawienia, jednakże trzeba pamiętać, że są to istoty duchowe, więc nawet jeśli przybierają jakąś formę, to z woli boskiej, by zstąpić przed nasze oblicze, dostosować się do nas. Chociaż nie jest to nadal idealny opis, to wielu duchownych przedstawia anioły jako rozproszone promienie światła. Można to wziąć pod uwagę również z naukowego punktu widzenia, gdyż anioły pochodzą z innego świata, z boskiego królestwa, tak więc ich pobyt na Ziemi musi oddziaływać na panujące tutaj prawa fizyki, a jak wiadomo, światło odgrywa tutaj ważną rolę. Czy więc anioł zstępujący na Ziemię wykorzystuje światło? Fotony, z którego jest stworzone, to główny nośnik obrazu, jaki widzimy, nieposiadający niemal masy ani nieodczuwający czasu.
Nie wiadomo, jaka jest dokładna liczba aniołów, chociaż wielu starało się doszukać liczbowych powiązań w starożytnych tekstach. Z wizji Daniela wynika, że są ich miliony, dosłownie, lub symbolicznie. Podobnie ma się sprawa w przypadku Księgi Apokalipsy, gdzie aniołów również są tysiące tysięcy. Istnieje koncepcja, iż skoro Bóg stworzyła wszystko, co widzialne i niewidzialne, ludzi i anioły, świat materialny i niematerialny, to nie powinniśmy odnosić się do tematu według „naszej miary”. Bo skoro anioły są duchowymi istotami, niematerialnymi, istniejącymi w świecie niepodlegającym naszym prawom, to również kwestia ich liczenia może być daremna, gdyż boska moc i Jego królestwo nie ma końca.
Aniołowie w Biblii
Jednym z najważniejszych argumentów potwierdzających autentyczność Biblii jest fakt, że to, co boskie, na przykład aniołowie, nie jest przedstawione obficie i w szczegółach, gdyż nie jest to głównym tematem Pisma Świętego. To człowiek nim jest i jego relacja z Bogiem, a anioły występują przy okazji. Biblia nie zdradza nam więcej, niż wiedza, której dostąpiliśmy za pośrednictwem między innymi aniołów. Możemy ich spotkać w wielu miejscach w Biblii, zazwyczaj w formie objawień, ale niekiedy także w jeszcze bardziej znaczących rolach. Najczęstsze występowanie aniołów ma miejsce w:
- Księga Rodzaju
- Opowieści Saula, Dawida i Salomona
- Historia Eliasza i Elizeusza
- Księga Sędziów
- Psalmy
- Księga Daniela
- Księga Zachariasza
- Jezusa Chrystusa
- Dzieje Apostolskie
- Księga Objawienia
Oczywiście obecność aniołów występuje w wielu innych miejscach w Biblii, są to jednak zazwyczaj małe odniesienia, czy sugestie. A czy anioły występowały tylko w tamtych czasach? Według Biblii ich posługa nie ma końca, a wręcz się zwiększa w miarę zbliżania się do końca świata.
Czym anioły różnią się od ludzi?
Przede wszystkim anioły trzeba postrzegać jako istoty duchowe, o czym już było wspominane. Nie są to istoty fizyczne. Ale to nie koniec różnic pomiędzy nimi a ludźmi. Choć w różnym stopniu w zależności od chóru anielskiego, to wszystkie anioły są bardzo albo całkowicie pozbawione nieczystości i pożądań świata ludzkiego. Nie posiadają naszych niedoskonałości i problemów. Są też na zupełnie innym poziomie oddania Bogu, gdyż są bliżej Niego.
Kim są ziemskie anioły?
Pierwszym aspektem, który trzeba tutaj poruszyć, jest angelofania, czyli ukazywanie się aniołów ludziom na polecenia Boga. Jak już było wspomniane, anioły nie mają fizycznej postaci, lecz kiedy zstępują na Ziemię, mogą ją przybrać. Nie wiadomo dokładnie, jak to działa, ale możliwości jest bardzo dużo. Biblia opisuje objawienia zarówno przemawiające za wyglądem anioła jak nieznanego człowieka, jak i pod postacią dostosowaną do osoby, której się objawia. Tak więc anioły mają bardzo dużą swobodę w przybieraniu swojej ziemskiej postaci w zależności od sytuacji. Prawdopodobnie anioły lub archanioły mogą żyć w naszym świecie dłużej jeśli mają jakieś szczególne misje do wypełnienia.
Istnieje jeszcze jedna koncepcja aniołów ziemskich. Dotyczy to aniołów będących w człowieku. Człowiek taki ma dwie dusze, swoją i anielską. Nie jest do końca pewne czy w takiej sytuacji anioły są świadome, czy nie. Niektórzy uważają, że sprawa ma się jeszcze inaczej. Nasza dusza to cząstka Boga i odpowiednio pielęgnowana i rozwijana, może urosnąć do anielskiej.
Upadłe Anioły
Najbardziej znanym jest Lucyfer. Nie jest on jednak jedynym upadłym aniołem. Kiedy anioł sprzeciwi się Bogu i wykorzysta otrzymaną wolną wolę w sposób nieodpowiedni, staje się upadłym aniołem. Pojęcie to wywodzi się z Księgi Henocha. Wbrew powszechnej opinii takich istot jest dużo. Jest kilka postaci, których świadectwo jest mocniej zaznaczone również w masowym odbiorze:
- Abaddon
- Asmodeusz
- Astaroth
- Lewiatan
- Samael
- Szatan
- Belzebub
- Lauwjasz
- Lucyfer
Upadłych aniołów jest znacznie więcej i pochodzą z każdego chóru. Co prawda trzeba pamiętać, że z racji wielu tłumaczeń Biblii na przestrzeni dziejów, niektóre imiona mogą być odpowiednikiem innego, co często ma miejsce z samym Lucyferem.
Podsumowanie
Anioły to nie słodkie skrzydlate dzieciątka. To potężne istoty duchowe, zorganizowane w niebiańskiej hierarchii, pod władzą Boga. To dzierżyciele boskiej mocy, władzy, wiedzy, miłości i woli. To pośrednicy między światem naszym a Królestwem Niebieskim. Są ich przynajmniej miliony i dbają równowagę na Ziemi. Mogą się nam objawić, a nawet zstąpić do naszego świata na dłużej, żyć pośród nas. Wśród nich również byli upadli, którzy się Bogu sprzeciwili, były to jednak istoty boskie skarżone ludzkimi słabościami. W istnienie aniołów, a co za tym idzie również upadłych, czy demonów nie należy wątpić. Biblia to jedno z wielu świadectw, jakie mamy do dyspozycji, ale największym jest własne świadectwo. Wystarczy nauczyć się słuchać i patrzeć oczami duszy, darem od Boga.