Symbole ewangelistów – co oznaczają?

Ewangeliści byli przedstawiani za pomocą symboli zarówno przez proroka Ezechiela, jak i przez świętego Jana w jego apokalipsie. Postacie orła, lwa, woła i uskrzydlonego człowieka pojawiają się w wielu kościołach na całym świecie i są ważnym elementem sztuki biblijnej. Jednocześnie niewiele osób potrafi powiedzieć, jaka jest geneza takiego przedstawienia Ewangelistów. Dziś opowiemy Wam, z jakich powodów ten motyw pojawił się w Biblii i dlaczego właśnie takie symbole przedstawiają poszczególnych Świętych.

Skąd wzięło się symboliczne przedstawienie 4 ewangelistów?

Sposób przedstawianie postaci za pomocą symboli wyrażających ich konkretne cechy znany był na długo przed Chrystusem. Szczególną popularność zyskał w starożytnym Egipcie i Mezopotamii. Co to ma do Ewangelii? Prorok żydowski Ezechiel był na wygnaniu w Babilonie, w związku z czym uczeni jasno mówią o wpływie tamtejszej kultury na jego późniejsze postrzeganie świata.

Symbole czterech ewangelistów przedstawione w księdze z Kells

Według Babilończyków, postacie lwa, byka, wodnika i orła strzegły czterech stron świata na niebie. Uosabiano ich z wielkimi, boskimi mocami i najważniejszymi żywiołami. Wodnik jest odpowiednikiem człowieka, a orzeł został wybrany zamiast skorpiona, którego symbolika ma negatywny wydźwięk. Nic więc dziwnego, że Ezechiel przejął tę wizję, ponieważ doskonale pasowała do Ewangelistów niosących Słowo Boże w każdą stronę świata. Te same symbole pojawiają się później w apokaliptycznej wizji św. Jana, który opisuje je jako postacie pełne oczu i skrzydeł stojące przed Bożym Tronem.

Symbol św. Mateusza – uskrzydlony człowiek

św. Mateusz ewangelista

Ewangelia świętego Mateusza rozpoczyna się od opisania bardzo dokładnie genealogi Jezusa. Podkreśla fakt, że przyszedł on na świat jako niewinne dziecko. Jego Ewangelia pełna jest podziwu wobec ludzkich zachować Jezusa Chrystusa oraz dokładnych opisów obrządków religijnych, wykonywanych przez Żydów. Święty Mateusz, zanim dołączył do apostołów Jezusa, był celnikiem. Dopiero miłosierdzie Chrystusa pozwoliło mu porzucić znienawidzoną przez społeczeństwo rolę i odzyskać swoją ludzką godność.

Symbol św. Marka – lew

św. Marek ewangelista

Święty Marek jest opisywany za pomocą symbolu lwa. Jego Ewangelia rozpoczyna się w momencie, gdy dorosły Jezus przechodzi chrzest z rąk Jana Chrzciciela (o którym również mówiono lew). Św. Marek pokazuje Jezusa jako człowieka czynu o lwiej odwadze, opisuje wszystko, czego dokonał w emocjonalny sposób. Swoją Ewangelię oparł na opowieściach samego św. Piotra, któremu towarzyszył w Rzymie. Choć nigdzie nie jest to napisane wprost, studiujący Biblię nie mają wątpliwości, że św. Marek widzi Jezusa jako lwa z pokolenia Judy.

Symbol św. Łukasza – wół

św. Łukasz ewangelista

Łukasz był lekarzem, który nigdy nie poznał osobiście Jezusa. Jego Ewangelia jest pełna dokładnych opisów, w tym również medycznych. Jest także autorem Dziejów Apostolskich. Z powodu ciężkiej, mozolnej pracy, jaką musiał włożyć w stworzenie swoich pism, jego symbolem jest wół.

Jednocześnie św. Łukasz widział Jezusa jako tego, który ofiarował się w imię ludzkości. Jezus, jak i Jan Chrzciciel, zostali ofiarowani najpierw swoim rodzicom, a następnie ludzkości poprzez ich męczeńską śmierć. W żydowskiej kulturze woły były zwierzętami ofiarnymi. Jednocześnie cała Ewangelia wg świętego Łukasza podkreśla służebną rolę Jezusa wobec ludzi. Inną interpretacją, o której nie sposób nie wspomnieć, jest wół przedstawiający pojazd Matki Boskiej. Św. Łukasz poznał osobiście Maryję i to dzięki jego opisom, poznaliście szczegóły z jej życia.

Symbol św. Jana – orzeł

św. Jan ewangelista

Święty Jan był jednym z najmłodszych apostołów Jezusa. Był w najważniejszych momentach jego życia. Podczas jego przemiany na górze Tabor, jak i podczas męczeńskiej śmierci. To on wziął Maryję pod swoją opiekę po śmierci Jezusa. Orzeł przedstawia wyostrzony wzrok i wyjątkowy zmysł obserwacji oraz wzbicie się ponad to, co ludzkie. Święty Jan bardzo dużo chłonął wiedzy, którą przekazywał Jezus. Dzięki temu jego Ewangelia zawiera najwięcej symboliki i skomplikowanej teologii, którą jako wyjątkowy obserwator był w stanie pojąć. Św. Jan widział w Chrystusie przede wszystkim Boga. Szczegółowo opisał jego śmierć i zmartwychwstanie. Jest postrzegany jako ten, który był najbliżej Boga.