Wielki Post – symbole, znaki i tradycje

Wielki Post jest 40-dniowym okresem, w którym ludzie mają za zadanie przygotować się na spotykanie z Bogiem i zmartwychwstanie Chrystusa. Jest to okres z bogatą symboliką, która wskazuje ludziom, w jaki sposób postępować, by dostąpić zaszczytu spotkania z Bogiem.

Wielki Post – czym jest? Ile trwa?

Wielki Post jest okresem 40 dni, podczas których ludzie przygotowują się do spotkania z Bogiem. Podczas tego czasu obowiązuje ścisły post. W niedzielę odbywają się obrzędy Gorzkich Żali, a podczas okresu Wielkiego Postu można również uczęszczać na ceremonię Drogi Krzyżowej. Wielki Post 2022 będzie trwał od 2 marca (środa) aż do czwartku 14 kwietnia. 2 marca wypada dzień Środy Popielcowej, zaś 14 kwietnia odbywa się Wielki Czwartek. W trakcie Wielkiego Postu należy wstrzymać się od wszelkich zabaw i dyskotek na rzecz próby połączenia się z Bogiem w rozmowie. Ostatnim dniem, w którym można pozwolić sobie na zabawy, to Ostatki, które się kończą dzień przed Wielką Środą.

Lista symboli – Wielki Post

Symbolami Wielkiego Postu są:

• 40 dni – okres oczyszczania, uświadamiania pozycji człowieka względem Boga, zakończone czasami spotkaniem z Bogiem.
• pustynia – miejsce odosobnienia i ciszy, podczas której można wsłuchać się w głos Boga.
• popiół – symbol pokory i małości względem majestatu Boga.
• kolor fioletowy – kolor powstały po zmieszaniu czerwieni krwi i niebiańskiego celu (niebieskiego).
• post, jałmużna i modlitwa – trzy czynności, które stwarzają odpowiednią atmosferę podczas przebywania 40 dni na pustyni.
• Droga Krzyżowa i Gorzkie Żale – nabożeństwa katolickie, podczas których można prześledzić losy Jezusa.

40 dni

Liczba 40 jest liczbą symboliczną, która ma za zadanie przygotować człowieka na spotkanie z Bogiem. Człowiek potrzebuje specjalnego okresu przygotowawczego, w którym oczyści się i uwolni od ludzkich zobowiązań, przyzna przed samym sobą o kruchości i małości swojego ciała oraz o niegodności duszy, która jest niegotowa na spotkanie z Bogiem. Podobny okres przygotowawczy mieli również wielcy prorocy Jezusa, szczególnie gdy przed nimi stawała wielka misja od Boga. Mojżesz przebywał na Górze Synaj przez 40 dni i 40 nocy zanim otrzymał od Boga kamienne tablice z przykazaniami Bożymi. Podobna sytuacja spotkała Eliasza, jednak on wędrował nieprzerwanie przez 40 dni i nocy przy pomocy pokarmu niebiańskiego, aż do swojego celu podróży – Świętej Góry Horeb. Doświadczył wtedy spotkania z Bogiem w postaci delikatnego podmuchu wiatru. Pogańscy Niniwici wraz z pomocą Jonasza przez 40 dni pościli, by mogli błagać Boga o uratowanie ich miasta. Również i Jezus musiał przeprowadzić okres przygotowawczy przez 40 dni, podczas których przebywał na pustyni w celu poznania tajemnicy zbawienia.

Pustynia

Pustynia jest symbolem odosobnienia, izolacji oraz uwolnienia od wszelkich uciech i zabaw. To właśnie na pustyni człowiek zbliża się do Boga przez brak jedzenia i wody. W takich warunkach człowiek bardziej pragnął Boga, prosząc go o pomoc. Jest to jednak znak symboliczny, pustynią może być każde miejsce, w którym człowiek może odnaleźć spokój i skupić się na swoim celu – przygotowania na spotkanie z Bogiem. Musi być to miejsce położone daleko od miejskiego gwaru, w ciszy człowiek może wsłuchać się w głęboką ciszę własnego serca.

Popiół

Posypanie głowy popiołem było pierwszym sygnałem od Boga, który powiadomił przebywających na pustyni, że wchodzą na drogę spotkania z Nim. Jest to znak, że człowiek nie jest godny Bożej obecności, jest mały i grzeszny. Poprzez ten gest, uznawana jest pozycja człowieka względem Boga, pokornie uznając wyższość Pana. Jest to również symbol bólu, smutku i żałoby, wyrażany poprzez czyn posypania popiołem.

Kolor fioletowy

Kolor fioletowy jest połączeniem czerwieni krwi, która jest zmieszana z niebiańskim celem (niebieskim). Symbol żałoby i smutku, a także mozolnej pracy i udręki. Jest to kwintesencja życia na pustyni, gdzie o każde pożywienie czy dostęp do wody trzeba walczyć. Człowiek również powinien odbyć walkę z samym sobą, by dostąpić możliwości spotkania z Bogiem. Jest również znakiem przelania krwi Jezusa Chrystusa, a jego cierpienie pozwoliło na możliwość zbawienia ludzi żyjących na ziemi.

Post, jałmużna i modlitwa

Post, jałmużna i modlitwa są trzema czynnościami, które symbolizują pokorę. Stwarzają również odpowiednią atmosferę w celu spotkania z Bogiem, stanowią treść przebywania na pustyni. Uczą słuchania woli Bożej, pomagają w odnalezieniu prawidłowej ścieżki, a także pomagają wyczulić się na potrzeby drugiego człowieka. Nawet pomimo zachowania wszystkich elementów, gdy człowiek nie będzie chciał słuchać woli Bożej i pozostanie samolubny i pyszny, Bóg nie przyjdzie na spotkanie z nim.

Droga Krzyżowa i Gorzkie Żale

Droga Krzyżowa oraz Gorzkie Żale są nabożeństwami wielkopostnymi, które przypominają o miłości Boga do ludzi. To za sprawą tej miłości, Jezus poświęcił swoje życie na krzyżu. Droga Krzyżowa jest nabożeństwem adorujących postać Syna Bożego, podczas którego odtwarzana jest droga Chrystusa na śmierć oraz złożenie Go do grobu. Gorzkie Żale są nabożeństwem pasyjnym. Dodatkowo odbywa się jedynie w polskim kościele katolickim i składa się z trzech części (zobacz: numerologia liczby 3), które odprawiane są dwukrotnie podczas niedziel w okresie Wielkiego Postu, a zakończone są Zachętą (Pobudką).

Podsumowanie

Okres Wielkiego Postu jest bogaty w symbolikę, która ma za zadanie uświadomić małość człowieka względem Boga, a także uświadomić mu, że nie jest godny natychmiastowego spotkania z Bogiem. W tym celu należy się przygotować, między innymi przez okres postu w odosobnionym, samotnym miejscu, w którym można wsłuchać się w głos Boga w sercu.